Συναισθήματα και Εγκυμοσύνη. Ένας άγνωστος κόσμος;

Ανάμεσα στις πολυάριθμες συμβουλές που η μέλλουσα μητέρα δέχεται καθημερινά, δε λείπουν ποτέ αυτά τα λόγια: «Μην κλαίς, κάνει κακό στο παιδί!». Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια κρίσιμη φάση στη ζωή μιας γυναίκας, όπου αλλάζουν ισορροπίες, ευθύνες, σωματική εικόνα, διαπροσωπικές σχέσεις, ρόλοι.

Όλες αυτές οι αλλαγές, σε διάφορα επίπεδα (κοινωνικό, ψυχικό, σωματικό) και σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, την οδηγούν προς μια πιο εύθραυστη συγκινησιακή ισορροπία και η μέλλουσα μητέρα ανακαλύπτει τον εαυτό της ιδιαίτερα ευαίσθητο και εύκολο στις συγκινήσεις και τις παρεξηγήσεις. Ανάλογα με τον χαρακτήρα της εγκύου και το περιβάλλον της, τα ενδεχόμενα αρνητικά συναισθήματα, που μπορεί να βιώνει κατά καιρούς, συνοδεύονται συχνά από ενοχές, επειδή δε νιώθει χαρούμενη και ικανοποιημένη.

Το θέμα της αντιμετώπισης των εσωτερικών εντάσεων είναι ζωτικής σημασίας, οχι μόνο για τις έγκυες γυναίκες, αλλά για τον καθένα μας. Όταν αντιμετωπίζουμε μια δυσάρεστη κατάσταση, πιθανόν να δημιουργούνται αρνητικά συναισθήματα. Εάν, αναζητώντας μια επιφανιακή ηρεμία – π.χ. οικογενειακή – διαλέγουμε να μην τα εκφράσουμε (ίσως ούτε να τα αναγνωρίσουμε), αυτά δεν εξαφανίζονται, αλλά παραμένουν μέσα μας, δρώντας αρνητικά στην ψυχοσωματική μας ευεξία. Η μη-έκφραση των κακών συναισθημάτων έχει επιπτώσεις στο σωματικό επίπεδο (μερικοί μύες παραμένουν για καιρό συσπασμένοι, το ίδιο και τα σπλαχνικά όργανα, η αναπνοή είναι ρηχή, γενικά αλλοιώνεται η καλή ροή της ενέργειας, η οποία λιμνάζει, με τις γνωστές συνέπειες, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα), αλλά και στο επίπεδο των συναισθημάτων, γιατί ένα σώμα συσπασμένο ή με λίγη διαθέσιμη ενέργεια δεν επιτρέπει, με τη σειρά του, μια σωστή αξιοποίηση και μια ήρεμη αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Από ψυχοσωματική άποψη, είναι σημαντική η εντόπιση των συναισθημάτων που προκλήθηκαν από μια κατάσταση και η εκφρασή τους. Π.χ., εάν η συμπεριφορά του συντρόφου στενοχώρησε πολύ μια γυναίκα, το κλείσιμο πίσω από μια χαμογελαστή πρόσοψη, «Όλα πάνε καλά!», ή σιωπιλή, του θύματος «Πόσο δυστυχισμένη είμαι!», ή εκείνη του συγκρατημένου θυμού «Πόσο τον μισώ!», έχει σαν μοναδικό αποτέλεσμα, την αύξηση της εσωτερικής της δυσφορίας και της σύγχυσης στη σχέση.

Αντίθετα, η εκδήλωση των συναισθημάτων της, και στο λεκτικό επίπεδο, «Αισθάνομαι πληγωμένη», «Είμαι πολύ θυμωμένη μαζί σου!» και στο εκφραστικό (χροιά της φωνής, κλάμα, έκφραση του προσώπου, κινήσεις), αποτελεί το πρώτο βήμα προς μια καλύτερη εσωτερική και εξωτερική διαύγεια.

Στην περίπτωση της εγκύου, οι εσωτερικές αλλαγές εξαιτίας μιας παρατεταμένης έντασης (εισαγωγή νευρο-ορμόνων στην κυκλοφορία, ταχυκαρδία, ρηχή αναπνοή κ.ά.) επηρεάζουν και το έμβρυο, βάζοντας το σε μια κατάσταση ταραχής. Ακόμα, αυτό το «κλείσιμο» του σώματος και της ψυχής της, για να αποφύγει την αντιμετώπιση των συγκρούσεων, εσωτερικών και εξωτερικών, την οδηγεί προς μια κατάσταση συγκινησιακής απομόνωσης, την οποία πληρώνει ιδίως το έμβρυο. Η στέρηση συγκινησιακών μηνυμάτων που προέρχεται από αυτό το κλείσιμο, εξαιτίας μιας κατάστασης μελαγχολίας, άρνησης ή συγκρατημένης επιθετικότητας, δρα στον ψυχικό κόσμο του εμβρύου όπως μια στέρηση τροφής στη σωματική του ευεξία.

Το παιδί, για να ξεκινά θετικά την καινούργια του ζωή στον κόσμο, έχει ανάγκη από συναισθηματική τροφή (μηνύματα αγάπης, αποδοχής και αισιοδοξίας), που μόνο από τη μητέρα του μπορεί να πάρει, μια μητέρα όμως ανοικτή προς τον κόσμο και συναισθηματικά διαθέσιμη. Καλό θα ήταν λοιπόν να προσπαθήσει η μέλλουσα μητέρα να διαβάζει μέσα στην καρδιά της, για να αναγνωρίζει τα συναισθήματα της, αλλά και να νιώθει το σώμα της (πού αισθάνεται σφιγμένη, πως είναι η εκφρασή της, τι λένε τα χέρια και η στάση της). Ας μην κρατήσει τα λόγια που θα ήθελε να πει, το κλάμα που έχει γίνει κόμπος στον λαιμό της, ας βγάλει τα συναισθήματα που βιώνει. Κάτι που δεν είναι εύκολο για όσους ανθρώπους είναι συνηθισμένοι να μην εκδηλώνουν τα συναισθήματα τους, ιδιαίτερα αρνητικά.

Η αντιμετώπιση μιας συγκινησιακής σύγκρουσης, μέσω της έκφρασης των συναισθημάτων και της εκφόρτησης, οδηγεί προς μια καλύτερη ψυχοσωματική ισορροπία και μια βαθύτερη ειλικρίνεια στη σχέση, προς όφελος και του εμβρύου, το οποίο, από τώρα και ιδιαίτερα τώρα, δέχεται πολλά συγκινησιακά μηνύματα της μητέρας και βιώνει τις αλλαγές του εσωτερικού της κόσμου.